Porselein merktekens zijn symbolen of tekens die op porselein worden aangebracht om de herkomst, maker of periode van het porselein aan te geven. In Nederland zijn er verschillende merktekens die worden gebruikt om de authenticiteit en kwaliteit van het porselein te waarborgen.
Geschiedenis van porselein in Nederland
De geschiedenis van porselein in Nederland begon in de 17e eeuw, toen de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) porselein uit China begon te importeren. Dit porselein was zeer geliefd en werd al snel een statussymbool onder de welgestelde Nederlanders.
In de 18e eeuw begon Nederland zelf porselein te produceren. De bekendste Nederlandse porseleinfabriek was de Koninklijke Porceleyne Fles, opgericht in 1653 in Delft. Deze fabriek produceerde Delfts blauw aardewerk, maar ook porselein met verschillende merktekens.
Soorten merktekens
Er zijn verschillende soorten merktekens die op Nederlands porselein kunnen voorkomen:
- Maker’s merkteken: Dit is het merkteken van de maker van het porselein. Het kan een initialen, een naam of een symbool zijn.
- Stadsmarkering: Sommige Nederlandse steden hadden hun eigen merkteken om aan te geven waar het porselein was geproduceerd. Bijvoorbeeld het merkteken van Delft, Den Haag of Maastricht.
- Jaarletter: In sommige periodes werd er een jaarletter gebruikt om de productieperiode van het porselein aan te geven. Deze letter veranderde elk jaar, waardoor het mogelijk is om de leeftijd van het porselein te achterhalen.
- Decoratiemerk: Dit merkteken geeft aan welke decoratietechniek er is gebruikt op het porselein, zoals schilderen, graveren of transferdruk.
Bekende merktekens
Er zijn verschillende bekende merktekens die op Nederlands porselein voorkomen:
- Het merkteken van de Koninklijke Porceleyne Fles: Dit merkteken bestaat uit een fles met daarin de initialen “PF” en het woord “Delft”. Het wordt nog steeds gebruikt op Delfts blauw aardewerk.
- Het merkteken van de Porceleyne Bijl: Dit merkteken bestaat uit een bijl en het woord “Delft”. Het werd gebruikt door de porseleinfabriek die actief was van 1777 tot 1843.
- Het merkteken van de Porceleyne Lampetkan: Dit merkteken bestaat uit een lampetkan en het woord “Delft”. Het werd gebruikt door de porseleinfabriek die actief was van 1690 tot 1803.
Identificeren van merktekens
Het identificeren van merktekens op Nederlands porselein kan soms een uitdaging zijn. Er zijn echter verschillende bronnen en referentiewerken beschikbaar die kunnen helpen bij het identificatieproces. Daarnaast zijn er ook online communities en forums waar porseleinliefhebbers hun kennis en ervaringen delen.
Om een merkteken te identificeren, is het belangrijk om te kijken naar de vorm, de symbolen en de tekst die op het merkteken staan. Vergelijk het merkteken met bekende merktekens uit dezelfde periode en regio om overeenkomsten te vinden.
Conclusie
Porselein merktekens zijn van groot belang bij het identificeren en dateren van Nederlands porselein. Ze geven inzicht in de herkomst, maker en periode van het porselein. Door de verschillende merktekens te bestuderen en te vergelijken, kunnen porseleinliefhebbers waardevolle informatie verzamelen over hun collecties.